Gelijkwaardig leiderschap

 Het boeddhisme, de Chinese geneeskunde, spirituele goeroes als Gandhi en de Dalai Lama: al jaren laten wij westerlingen ons inspireren door wijsheden uit het Oosten. Maar wist je dat we ook van de indianen de mooiste levenslessen kunnen leren?

Dat de traditionele indiaanse cultuur inderdaad een bron van interessante wijsheden is, blijkt uit deze drie indianenvisies.

Gelijkwaardig leiderschap

“Leiderschap is in onze westerse visie altijd hiërarchisch. Iemand staat boven aan de top van een piramide, kijkt naar beneden en ziet daar allemaal dingen die hij zelf niet gaat doen. Bij indianen is het leiderschap gelijkwaardig,” zegt Serv. “Er wordt weleens gesproken over grote opperhoofden, maar die bestonden nauwelijks.”

Traditioneel leven de indianen dan ook in cirkels. Een familie vormt een cirkel, meerdere families vormen een clan, meerdere clans vormen een stam en de stammen vormen weer een volk. Binnen die cirkels heeft iedereen zijn eigen rol. “Er zijn wel bepaalde mensen die automatisch specifieke taken op zich nemen. Maar het leiderschap zoals we dat in de westerse wereld kennen – hiërarchisch, piramidevormig – bestaat bij de indianen niet.”

Maatschappelijke balans

Een mooie toevoeging aan het gelijkwaardig leiderschap is het feit dat veel leidende posities door vrouwen worden bekleed. “Vrouwen spelen een hele belangrijke rol in de indianenmaatschappij. Het zijn vaak de oudere, wijze vrouwen die aan de touwtjes trekken. Bovendien wordt de clan vaak doorgegeven via de vrouwelijke lijn: de man gaat bij de familie van de vrouw in wonen en bij de meeste volkeren zijn het de clan mothers die de meeste invloed hebben.”

Balans is voor de indianen op alle gebieden, dus ook maatschappelijk, heel belangrijk. Tekenend is de ‘zonnedans-ceremonie’ waarbij mannelijke indianen piercings aangebracht krijgen. “Veel mensen vinden dat eng en pijnlijk, maar de indianen zien het zo: de meeste vrouwen moeten die pijn en die bloederige situatie al ondergaan bij de bevalling. Voor hen is dit de manier om de balans tussen man en vrouw te herstellen.”

Verbinding met Moeder Aarde

Het grote streven naar balans en gelijkwaardigheid blijkt ook uit de diepe verbinding die indianen van oudsher voelen met de aarde. In de indiaanse cultuur is er geen woord voor ‘dieren’; van oudsher zien de indianen de bison, de zalm en de beer als hun medebewoners. De dieren zijn gelijkwaardig aan mensen.

Datzelfde geldt voor planten, gras en bomen. Indianen zien de schepping van de aarde als een complex geheel van allerlei verschillende levensvormen. En die levensvormen moeten in balans blijven. “Indianen noemen de elementen in de natuur hun familieleden. Dieren en planten zijn familie, en familie maak je niet kapot. Je haalt er geen grondstoffen uit en je legt er geen oliepijpleiding in. Dit diepe gevoel van verbondenheid met de natuur geeft een heel andere kijk op de wereld,” aldus Serv.

Veel indianen waren dan ook diep geraakt toen Trump besloot de plezierjacht op de grizzlybeer weer te openen. Het is hen, door die diepe verbondenheid en familiale band, totaal vreemd om te heersen over dieren en de natuur, zoals dat in de westerse wereld gebeurt.