De Nieuwe Stadsherberg

Op deze foto herkennen we de hoek van de Lindenberg en de Waalkade. Op de hoek waar sinds 1777 'De Nieuwe Stadsherberg' stond, werd in 1874-1875 dit grote dubbele woonhuis gebouwd. De zogenaamde eerste steen, rechts van de voordeur aan de Waalkade, werd volgens het opschrift gelegd door mejuffrouw S. Raadman en door de gebroeders Van den Pout.

Al voor de Tweede Wereldoorlog waren de twee huizen samengevoegd tot één bedrijfspand, een papierwarenfabriek. Nu bestaat het pand uit een advocatenkantoor en appartementen.

Over het derde pand weten we het volgende: Aan het oostelijk deel van de Waalkade werden in de zomer van 1987 enkele panden gesloopt, waarbij een grotendeels bewaard gebleven rondeel te voorschijn kwam. Een rondeel is een zware, halfronde verdedigingstoren die oorspronkelijk deel uitmaakte van de stadsomwalling. Het rondeel aan de Waalkade wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1526 en in een stadsrekening uit 1569 wordt het aangeduid als Stratemakerstoren. Mogelijk woonde hier in vredestijd de stedelijke stratenmaker, wat de naam van de toren zou verklaren.
Bij opgravingen tijdens de restauratie van de Stratemakerstoren kwamen delen van de oudste stenen ommuring van Nijmegen bloot te liggen: de resten van een stadsmuur en een waltoren, daterend uit omstreeks 1400.
Om beter weerstand te bieden tegen het kanon, dat in de 15de eeuw werd ontwikkeld, werd de toren verlaagd en vergroot. De ruimte tussen binnen- en buitenmuur werd opgevuld met zand en er werd een ondergrondse weergang met schietgaten voor de kanonnen aangelegd. Als bouwmateriaal gebruikte men voornamelijk mergelblokken en grote bakstenen (zogenaamde kloostermoppen).
Eind 18de eeuw verloor de Stratemakerstoren zijn functie en in 1789 kreeg stadstimmerman J. ten Boven toestemming om het rondeel met huizen te overbouwen. Om meer ruimte te krijgen, werd de toren verlaagd en de buitenmuur grotendeels afgebroken. De toren werd weliswaar bijna helemaal aan het zicht onttrokken, maar toch niet vergeten. Zo was de weergang lange tijd in gebruik als opslagplaats. Na de sloop van de huizen in 1987 vond een langdurige restauratie van het rondeel plaats, waarbij onder andere de buitenmuur werd herbouwd. In 1995 opende museum De Stratemakerstoren er zijn poorten. Vanaf 2016 wordt het verbouwd tot "Het Bastion".

Vervaardiger: Fotopersbureau Gelderland
Bron: RAN F1461
Auteursrechthouder: J.F.M. Trum