Nimweegse woord


 Wat is je favoriete Nimweegse woord, gezegde of uitdrukking?

Plaats het hier!!!

Het Nijmeegs dialect, vergruisd of geliefd?

Het Nijmeegs (eigen naam Nimwaegs of Nimweegs) is het stadsdialect van de Nijmeegse volksklasse. Het behoort in principe tot de Zuid-Gelderse dialecten maar wijkt, doordat het de afgelopen eeuw sterk naar het Standaardnederlands is toegegroeid, zeer sterk van de dialecten uit de omgeving af.

Verschillen met de dialecten uit de omgeving:
Spaarzame teksten uit de negentiende eeuw geven aan dat het Nijmeegs veel meer dan nu in die dagen op de dialecten uit de omgeving leek. Dit Nijmeegs werd trouwens tot diep in de twintigste eeuw nog door ouderen gesproken maar is inmiddels vervangen door een ander, veel Nederlandser Nijmeegs. Net als in veel andere stadsdialecten zijn ook in het hedendaagse Nijmeegs invloeden uit het Turks en het Berbers hoorbaar. Het Surinaams en Papiamento hebben geen grote invloed op het Nijmeegs gehad, omdat de Antilliaanse en Surinaamse gemeenschappen in Nijmegen relatief klein zijn.

Vroeger werd het Nijmeegs door alle autochtone Nijmegenaren gesproken. Sinds de late negentiende eeuw kwam daar echter in snel tempo verandering in: de hogere klassen gingen over op het Nederlands. Opmerkelijk is hoe snel ook de lagere klassen de kenmerken van het Nederlands overnamen, ondanks de excentrische ligging van de stad (normaal zijn het de plaatsen in de Randstad of omgeving die het snelst hun taal zien vernederlandsen). Nijmegen is als stad zeer naar de buitenwereld gericht; het is een universiteitsstad en trekt ook wat betreft de werkgelegenheid zeer veel mensen van buitenaf aan. Hierdoor is het typisch Nijmeegse dialect zeer sterk onder druk komen te staan. Een andere belangrijke factor was het bombardement op Nijmegen van 1944, waarbij een groot deel van de oude binnenstad verdween. Dit had indirect ook tot gevolg dat het Nijmeegse stadsdialect sterk nivelleerde.

Het Nijmeegs wordt verder, ook door zijn sprekers zelf, over het algemeen laag gewaardeerd. Sommigen betogen dat de waardering net zo laag is als die voor de dialecten uit de Randstad.

Cultuur:
In Nijmegen zijn er, ondanks de lage status van het Nijmeegs, toch vrij veel opschriften in dit dialect. Er verschijnen stukjes in het Nijmeegs in de plaatselijke kranten en er zijn voorstellingen waarin de taal van de volksbuurten wordt gebezigd. Nijmegen kende tevens een volkszanger die in het Nijmeegs zong: Graodus fan Nimwegen.

Voorbeelden van Nijmeegse woorden:
Nuilen (zeuren)
Snol (snoep)
Spiense (gluren)
Schume (zoeken)
Stiep (Fietsstandaard)
Zeiklim (Mier)
Lusepote (Lucifers)
Mullemert (Knikker)
Makken (Ziek)
Buis (Dronken)

Reacties

Populaire posts van deze blog

Open brief aan mijn oudste dochter...

Vraag me niet hoe ik altijd lach

LIVE - Sergey Lazarev - You Are The Only One (Russia) at the Grand Final