Plataan

 Plataan

Deze boom doet ieder jaar aan een vorm van exhibitionisme vind ik. Hij werpt zijn schors af, daarom heeft de stam vaak verschillende kleuren. Het wekt dan de indruk dat dit het werk is van vandalen. In het begin van de vorige eeuw werd in Londen een commissie benoemd die moest onderzoeken wie er verantwoordelijk was voor de afgescheurde stukken schors. Ze stonden bij mij aan de overkant en de eerste keer dat ik dit zag, dacht ik dat de boom ziek was, maar alle bomen in de straat deden dit. Na wat uitzoekwerk kwam ik erachter dat het de plataan was. Iedere keer verbaast en verwondert het mij dat er hele stukken schors van de boom afvallen. Ze voelen een beetje kurkachtig aan. (Leuk om je altaar mee te versieren).

Op het Griekse eiland Kos: Wereldberoemd is de plataan van Hippocrates, waarvan wordt gezegd dat deze nog door de grote Griekse geneesheer zelf werd geplant. Hippocrates staat bekend als de ‘vader van de geneeskunde’ en wordt nog altijd geëerd.

Gemmotherapie

In de gemmotherapie worden de knoppen van de plataan gebruikt om pigmentproblemen tegen te werken. De bladeren worden wel gebruikt bij huidbeschadigingen. Vroeger gebruikte men de vruchten tegen slangenbeten en schorpioensteken, bladeren en schors tegen ontstoken zweren, oogziektes en kiespijn.

De vruchten,

De plataan heeft ook van die aparte bloei in de vorm van kleine bruine bolletjes. 2-8 bij elkaar, afhankelijk van de soort. Die in september verschijnen, zijn heel karakteristiek. Het zijn kogelronde bolletjes die bestaan uit een verzameling nootjes. De bolletjes hangen aan een steeltje (vaak) tijdens de winter nog aan de boom.

Geloof

Soms zit geneeskracht niet in het gebruik maar in het geloof! Dit is bij de plataan het geval.

Uit historische tijden blijkt dat deze boom heilig werd beschouwd. Zo zou koning Xerxes, zijn opmars naar de Grieken onderbroken hebben om een plataan bij de Dardanellen te voorzien van een gouden band en om raad en gunsten te vragen. Platanen stonden vroeger ook bij alle tempels, en misschien wel voor hun weldadige schaduw, maar ook om er onder te rusten.

In de Afghaanse stad Charikar nemen oma’s hun kleinkinderen mee naar de heilige platanen, de bekendste genezer van alle kwalen. Op een woensdag laten zij de kinderen onder de wortels doorkruipen om vrij te zijn van ziektes. Helaas schijnt dit alles alleen voor de oosterse plataan te gelden en niet voor de hybride en sommige mensen zijn er in het voorjaar allergisch voor omdat de bladeren haartjes loslaten.

Symbolisch

In zijn bruiloftslied voor Helena vermeldt Theokritos dat de plataan gewijd is aan Helena. De sacrale betekenis is gelegen in de vijfpuntige bladen die de hand van de godin voorstelt in een zegenend gebaar, zoals ze dat vaak maakt op oude beeldjes. Ook in zijn jaarlijks afwerpen van de bast, de boom vernieuwt zich net als een slang, het symbool van wedergeboorte.

Hout

Het roze-bruine hout van de plataan wordt wel gebruikt om speelgoed, fineer, etc. van te maken. Het wordt gebruikt in de meubel- en wagenmakerij, voor het vervaardigen van kisten, geweerkolven, piano’s en voor houtsnijwerk

Plataan uitstekend haardhout. Het barst tijdens het branden.

De plataansoort met de vorm van een esblad wordt veel aangeplant in grote steden en industrierijke gebieden. Hij kan goed tegen de smog van industriegebieden, herstelt zich snel van verwondingen en snoei.

Een wat oudere plataan kan heel mooi grillig van vorm worden.

Weervoorspeller

Nog een een leuke aanvulling: Platanen hebben een uniek systeem ontwikkeld om aan te kunnen voelen dat er een regenbui op komst is. Bij de Seringenboom zie je dat deze vlak voor een regenbui zijn bladeren totaal naar beneden laat hangen. de Plataan doet het net even anders hij kantelt zijn bladeren van horizontaal naar verticaal (heeft grotere bladeren) de reden hiervan is dat indien het dan werkelijk gaat regenen, het water makkelijker langs de bladeren naar beneden loopt direct naar de grond alwaar dit water dan makkelijker en met meer liters(!) bij de wortels kan komen die dit water goed kunnen gebruiken.