Spoorwegmonument

 1890: Spoorwegmonument Nijmegen-Kleve, Valkhof

Het Spoorwegmonument is bij veel Nijmegenaren bekend. Het is ook een van de oudste beelden die Nijmegen rijk is. Op de achtergrond zien we de ingang van het Valkhofpark. Rechts Hotel Valkhof.

In 1884 werd dit monument in renaissancestijl opgericht als herinnering aan de aanleg van de spoorverbinding tussen Kleve en Nijmegen in 1865. Het ontwerp van het monument is van de Nijmeegse stadsarchitect Jan Jacob Weve (1852-1942). De gevleugelde figuur, Victoria -god van de overwinning- is een afgietsel van één van de marmeren godinnen die de Duitse beeldhouwer Christian Daniël Rauch maakte voor het Walhalla in Regensburg. Deze tempel is gebouwd ter ere van beroemde Duitse vorsten, geleerden, kunstenaars, veldheren en geestelijken. Het beeld is als zinken afgietsel typerend voor die tijd. Zink was goedkoper dan andere metalen.

Op de voorzijde van de sokkel staat: 'Eendracht maakt macht. Ter herinnering aan den bouw van den spoorweg Nijmegen-Cleve door Nijmeegs Burgerij. Geopend 8 augustus 1865'. Het afgietsel is gemaakt door A. Cassner in Berlijn, zoals te lezen is linksonder aan de achterzijde van het beeld. Op oude foto's is te zien dat in de drie lege zijden van de sokkel een barometer, een uurwerk en een thermometer waren aangebracht. Victoria staat voor de overwinning op het jarenlange isolement waarin de stad heeft verkeerd door het keurslijf van de verdedigingswerken. Na de slechting van deze verdedigingswerken was de spoorweg een belangrijke aanzet voor nieuwe verbindingen.

Het beeld ligt aan de voet van het Valkhof en is in de loop van de jaren iets verplaatst ten opzichte van de oorspronkelijke locatie. Ook de stedelijke omgeving van het beeld had aan het einde van de 19e eeuw - met gebouwen als de Sociëteit - een heel ander karakter. Toch heeft dit beeld nog steeds een markante ligging in relatie tot het achterliggende Valkhofpark (waarvoor Jan Jacob Weve twee bruggen en een hekwerk ontwierp).

Collectie Regionaal Archief Nijmegen