Süskind (film 2012) Review

 Walter Süskind (Lüdenscheid, 29 oktober 1906 – Midden-Europa, 28 februari 1945) was een Joodse Duitser van deels Nederlandse afkomst die als medewerker van de Hollandse Schouwburg ongeveer 600 Joodse kinderen aan de Jodenvervolging heeft helpen ontsnappen.

In 1942, tijdens de Duitse bezetting, besluit de Duitse, in Amsterdam wonende Jood Walter Süskind medewerker te worden van de Joodse Raad, om zo voorlopig te worden gevrijwaard van deportatie. Hij wordt beheerder van de Hollandsche Schouwburg, waar Joden gevangen worden gehouden in afwachting van transport naar kamp Westerbork. Hij krijgt echter wroeging over zijn medewerking aan de deportatie van andere Joden, te meer nadat hij hoort dat ze in Polen vergast worden.

Samen met anderen helpt hij kinderen ontsnappen en onderduiken, en ze bovendien uit de administratie te laten verdwijnen door cartotheekkaarten te verbranden en de namen uit lijsten te verwijderen. De kinderen die hij helpt onder te duiken worden eerst verstopt in het konijnen schuurtje achter het verblijf van de kinderen. Hij stuurt ook vervalste brieven, zogenaamd afkomstig van de Joodse Raad, aan de 7000 oorspronkelijk van deportatie gevrijwaarde Joden die nu toch moeten vertrekken; in de valse brief staat dat ze toch kunnen blijven.

Ferdinand aus der Fünten voelt zich niet verantwoordelijk voor wat er met de Joden gebeurt na vertrek naar Westerbork. Zelf wordt hij op zijn kop gezeten door zijn superieur Willy Lages wanneer het aantal naar Westerbork gestuurde Joden lager is dan bevolen. Aus der Fünten is bang dat hij naar het oostfront gestuurd wordt; hiermee wordt gedreigd als hij niet genoeg Joden levert.

Om vertrouwen te winnen cultiveert Süskind vriendschappelijke betrekkingen met Aus der Fünten. Dat helpt hem eerst wel zijn verzetswerk te kunnen uitvoeren, maar later wordt hij ontmaskerd, en worden hij en zijn vrouw en kind naar Westerbork gedeporteerd. Zijn vrouw en kind worden vervolgens naar het oosten gedeporteerd; hij gaat vrijwillig mee.

--------------------
Deze film, goed geacteerd en op meerdere vlakken goed uitgewerkt, trok mijn aandacht, maar stelde me uiteindelijk ook teleur. Het verhaal, gebaseerd op feiten, viel een beetje tegen, maar eerlijk gezegd, tenzij de schrijver besluit af te wijken van de feiten, valt er niets te doen aan het teleurstellende einde. De laatste treinscène kwam echter onrealistisch over en deed afbreuk aan de impact van het stuk als geheel.
De kijker is gefrustreerd door het historische verhaal, omdat Suskind zijn vrouw misschien wel met hun dochter had laten vertrekken – als ze een manier hadden gehad om te ontsnappen. Omdat hij zoveel kinderen heeft kunnen redden, zou je willen dat hij zijn dochter had kunnen redden, wetende dat zijn werk zijn vrouw en kind in zo'n groot gevaar bracht! Aan het einde, als Suskind verneemt dat zijn vrouw en dochter op de trein zijn gezet, ondanks het "woord" van de SS-commandant, kiest hij er nobel maar dwaas voor om terug te gaan om te sterven, maar nog belachelijker is zijn besluit om de commandant diamanten te geven. Die diamanten waren misschien wel zijn onderhandelingsobjecten voor hem in de kampen. Het is duidelijk dat kijkers door hun sublieme acteerwerk steeds meer om de personages gaan geven. Aan de andere kant wordt het meest complete en diepzinnige personage van allemaal neergezet door de antagonistische Duitse officier, die we haten, maar met wie we ook op de een of andere manier sympathie voelen. We begrijpen zijn motieven, zelfs als we ze verachten.
Maar de film, de vertolking, stelt uiteindelijk teleur wanneer Suskind tussen honderden hulpeloze mensen op het perron loopt en hij op magische wijze ongehinderd lijkt te kunnen passeren. Hier, op dit cruciale punt, kon ik het gewoon niet geloven. En tot slot, hoewel dit verhaal echt geen verhaal is om door te geven, omdat het behoorlijk belangrijk en heroïsch is, is het een vergelijkbaar verhaal als dat van Schindler, en Spielberg is een lastig te volgen personage.