Er bestaan 2 soorten berken

 Er bestaan 2 soorten berken, de ruwe en de zachte berk, er is weinig verschil tussen beiden en ze kunnen allebei voor alle doeleinden gebruikt worden.

Het woord berk is afgeleid van het Oudindische woord bharg wat glanzend betekent en waarschijnlijk betrekking heeft op de witte bast. Anderen zeggen dat het komt van het Indo-europese woord bhirg, waarvan de naam Brigitte, zou zijn afgeleid. Betula heeft te maken met het Keltische woord betu wat slaan betekent en betrekking heeft op het slaan met berkentakken op het lichaam na een sauna bezoek om de bloedsomloop te stimuleren. Voor de indianen is de berk een bijzonder nuttige boom, die veel wordt gebruikt vanwege zijn hout, schors en geneeskrachtige werkingen, maar ook in andere culturen wordt deze boom geëerd en gebruikt voor diverse magische gebruiken. Het hout wordt gebruikt als brandhout om het huis mee te zuiveren en van de twijgen werden gebruikt als roedes om het kwaad uit iemand te slaan.

Nederlandse plaatsen als Berkel-Rodenrijs, Berkel, Berlicum duiden op oorden waar veel berken groeiden.

Sap:

Men kan er sap van aftappen, berkenwater. In het voorjaar kun je door middel van het boren van een gaatje een gootje maken met een stukje pijp en het vocht opvangen. Niet vergeten het gat met een kurk dicht te maken anders bloedt de boom dood. Berkenwater remt roos en haaruitval en ontvet het haar.

Berkenbladknoppen

Is een fantastisch gal afscheidend middel.

Bloesem:

Is geliefd bij hommels en bijen.

Blad:

Verse jonge blaadjes en knoppen kunnen in een salade worden verwerkt. Van vers jong blad wordt een milde en zuiverende thee gezet, speciaal voor voorjaarskuren. De etherische olie staat garant voor de water afvoerende werking en vooral ook voor desinfectie van de urinewegen. Helpt bij blaas- en nierproblemen, reuma en jicht. Een kuur van tenminste 1 maand is nodig om nierstenen en niergruis af te voeren. In gedroogd blad zit niet veel meer etherische olie in.

Uit het blad wint men een gele kleurstof voor het verven van stoffen en wol.

Een afkooksel van het blad wordt aanbevolen bij kaalhoofdigheid.

Etherische olie helpt bij rugpijn.

Berkenteer:

Krijgt men door droge destillatie uit de twijgen en de schors. Ik heb dit wel eens in een oorlogsfilm gezien. Het wordt als inwrijf middel of zalf toegepast bij abcessen, maar in hoofdzaak in de diergeneeskunde. Maar ouderen onder ons kennen vast nog wel de teer/trekzalf, werkt perfect. Verwerkt als zalf wordt het gebruikt bij kloven, barsten en eelt, maar ook bij reumatische aandoeningen.

Compost:

Biologische tuinders hebben vastgesteld dat de vorming van compost wordt bevorderd als men berken rond de compostplaats plant. Dit komt door de stoffen die de berkenwortels afscheiden. Compost waarin veel berkenblad verwerkt is, kan een uitgeputte grond weer tot leven brengen.

Dieren:

Berk wordt ook toegepast bij dieren voor problemen met de waterwegen en vochtophoping, jicht, reuma, huiduitslag en overgewicht.

Heilig:

De berk is de heilige boom van de Siberische volkeren. De geest van de berk is een rijpe vrouw die af en toe vanuit de wortels verschijnt. Als een mens van haar melk gedronken heeft, vertienvoudigt hij zijn kracht. Volgens de legenden van de Abakan-Tartaren groeit op de top van de ijzerberg een witte berk wiens zeven takken de zeven etages van de hemel symboliseren. Uit de kroon van de boom stroomt een goddelijke, geel schuimende drank. Als je daarvan drinkt, verdwijnen moeheid en honger. In berken wonen de zielen der voorouders.

Bij de Finnen zit de wereldgeest als adelaar op de berk. Voor de Germanen was de berk de boom der wijsheid. Zij kenden aan bladeren, twijgen en sap magische en geneeskrachtige eigenschappen toe. Zij geloofden dat berken de aardse behuizing vormden van de godin Freya. Bij de Kelten is de berk gewijd aan Bergha of Bridged, godin van dichtkunst, waarzeggen, geneeskunst en smeedwerk. De heilige Bridged van Kildare was godin van wedergeboorte, vuur en vegetatie. Op 1 februari wordt in Ierland nog steeds het feest van de Heilige Bridged gevierd. De Keltische Druïden gebruikten berkentwijgen bij inwijdingsrituelen.

In de boomkalender van de Kelten is zij de boom van december/januari. Zij/hij symboliseert de wedergeboorte van de zon.

De berk staat voor zuiverheid. Een Talking stick gemaakt van berk staat voor waarheid spreken.

Bezem:

Bezems gemaakt van berk of wilg werden eigenlijk alleen voor de stal gebruikt. Binnen gebruikte men ze gemaakt van struikheide of stro.

Meer hierover volgt later in de volgende maand.