Lloyd Hotel

 Lloyd Hotel, Amsterdam. Naoorlogse opname........1945

Het Lloyd Hotel is een hotelgebouw op het Lloyd-complex in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam dat in opdracht van de Koninklijke Hollandsche Lloyd (KHL) is gebouwd. Na gebruik als landverhuizershotel, vluchtelingenopvang, huis van bewaring, jeugdgevangenis en verzamelgebouw van kunstenaarsateliers, doet het tegenwoordig dienst als hotel. Het is een rijksmonument.

Geschiedenis

Het gebouw is in 1918 ontworpen door architect Evert Breman, in opdracht van de Koninklijke Hollandsche Lloyd (KHL). Dit bedrijf kwam voort uit de Zuid-Amerika Lijn (ZAL). Toen de ZAL een belangrijk deel van het vrachtaanbod verloor als gevolg van de mond-en-klauwzeerepidemie die in het begin van de twintigste eeuw in Zuid-Amerika woedde, besloot het bedrijf zich te gaan toeleggen op passagiersvervoer.

De KHL wilde het hotel gebruiken als reclame, om clientèle te werven voor de passagierslijn naar Zuid-Amerika. Het hotel werd gebouwd in een eclectische stijl, met invloeden van de Amsterdamse School. Toen het op 1 juni 1921 werd opgeleverd had het acht keer meer gekost dan oorspronkelijk was geraamd, wat waarschijnlijk heeft bijgedragen aan het latere faillissement van de KHL.

Oost-Europese joodse vluchtelingen

Mannenslaapzaal (Ložnice is Tsjechisch voor slaapzaal) in het landverhuizershotel, ca. 1930(?)

Van 1921 tot 1936 deed het gebouw dienst als tijdelijk verblijf voor landverhuizers. Gedurende die periode reisden duizenden emigranten - veelal arme Oost-Europese joden die de pogroms waren ontvlucht - via de KHL naar Zuid-Amerika. Eens in de drie weken vertrok een KHL-schip. De wachttijd kon men in het hotel doorbrengen. De reizigers werden door artsen en verplegers van de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheids Dienst onderzocht op ziektes en ongedierte. Ze kregen de gelegenheid te douchen terwijl hun kleren en bagage werden ontsmet.[1]

In 1936 ging de KHL failliet. Het hotel kwam toen in handen van de gemeente Amsterdam. Vervolgens nam de Nederlandse staat het hotel over, en vanaf 1938 werd het gebruikt als opvang voor joodse vluchtelingen uit nazi-Duitsland.

Gevangenis

Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed het gebouw dienst als gevangenis onder de naam Huis van Bewaring III. De andere twee gevangenissen waren Huis van Bewaring I (Weteringschans) en Huis van Bewaring II (Amstelveenseweg). In 1941 werden zo'n honderdvijftig Februaristakers er opgesloten. Hoewel het gebouw er, wegens het ontbreken van cellen, niet bijzonder geschikt voor was, heeft het na de oorlog nog tot 1989 als gevangenis gefunctioneerd; tot 1963 voor volwassenen en na 1963 als jeugdgevangenis. De naam "Lloyd Hotel" was in Amsterdam tot 2004 nog steeds verbonden aan een jeugdgevangenis, bekend als 't Nieuwe Lloyd.

Atelier

Lloyd Hotel in juli 2011

Na 1989 is het gebouw een tijdlang verwaarloosd. Het werd toen beheerd door de stichting Spinoza en diende onder meer als atelierruimte voor kunstenaars uit het voormalige Joegoslavië. In 1996 schreef de gemeente Amsterdam een prijsvraag uit. Wie het beste idee had voor een nieuwe bestemming van het gebouw zou het recht op koop krijgen. De ontwerpster Suzanne Oxenaar en historicus Otto Nan presenteerden een ontwerp voor een hotel annex "culturele ambassade" die de cultuur in Amsterdam bij de bezoekers bekend zou moeten maken. Hun plan was uitgewerkt in schetsen door het architectenbureau MVRDV. Woningbouwstichting De Key wilde hun plan wel financieren en werd eigenaar van het gebouw.

Hotel en rijksmonument

Na een omvangrijke restauratie naar een ontwerp van MVRDV, is het gebouw sinds 2004 een hotel. In 2001 werd het op de rijksmonumentenlijst geplaatst.

Wikipedia en Amsterdams archief