Ambachtsschool

 Ambachtsschool; rechts de gashouder (c.1930)

De eerste ambachtsschool werd in 1850 opgericht, maar de 'professionele' variant werd in 1901 gesticht. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er meerdere ambachts- en techniekscholen, zoals de RK ambachtsschool.

Oprichting

Burgemeester en wethouders besluiten in 1824 de oprichting van een tekenschool uit te stellen tot een financieel-economisch gunstigere tijd. Met name de sterk verminderde opbrengsten van de accijns op sterke dranken blijken een struikelblok te zijn. Uiteindelijk komt er in 1850 een ambachtsschool, die op dat moment qua personeel voor de gemeente geen kostenpost is. De drie docenten, van wie er twee al in een andere betrekking in dienst van de gemeente zijn, werken belangeloos voor deze school, "waarin aan jongelingen, die zich tot ambachtslieden wenschen te vormen, de tot hun ambacht vereischte wetenschappelijk kennis wordt verschaft".

De professionele ambachtsschool wordt op 23 maart 1901 opgericht. Deze school slokt bijna 70% van de totale subsidie op die de gemeente aan bijzondere inrichtingen van onderwijs verstrekt. De ambachtsschool wordt gesticht ten behoeve van "de Vereeniging voor Ambachtsonderwijs voor Nijmegen en Omstreken". De gemeente betaalt de bouw van de school en verstrekt een jaarlijkse subsidie. In eerste instantie verbindt de gemeente daaraan de voorwaarde dat de benoemingen van het personeel aan die school de goedkeuring van de raad moeten hebben. Uiteindelijk stemt de gemeente in met de constructie dat het schoolbestuur een voordracht doet, waaruit vervolgens een door de raad te benoemen commissie een keuze maakt.

Reorganisaties

Het onderwijs op de ambachtsschool wordt in 1920 zodanig gereorganiseerd dat er in het lesschema meer ruimte komt voor theoretische vakken. Daarmee wordt het onderwijs van de (voortzettingen van de) burgeravondschool overbodig. De ambachtsschool is geen gemeentelijke instelling. Het technisch onderwijs wordt verzorgd door de Vereeniging Ambachtsonderwijs voor Nijmegen en Omstreken. De gemeente Nijmegen zorgt voor een forse subsidie van deze school die in het begin van de 20e eeuw rond de 25 personeelsleden telt. De directeur van deze school geeft tevens leiding aan de Avondschool voor Handwerkslieden en aan de cursus tot voorbereiding van het middelbaar technisch onderwijs (MTO).

Nieuwe ambachtsscholen

Een voorstel van de RK Gezellenvereniging om een RK ambachtsschool op te richten krijgt in 1938 niet voldoende steun in de raad. In 1949 komt die RK ambachtsschool er alsnog. Daarmee is Nijmegen, waar de katholieke zuil op onderwijsgebied het rooms triomfalisme in de praktijk heeft gebracht, de eerste gemeente in Gelderland met twee ambachtsscholen. In de vijftiger jaren worden ook andere technische scholen opgericht. In 1949 wordt de RK School voor Ambacht en Techniek 'Dr. Poels' gesticht. In datzelfde jaar komt ook de School voor Scheepswerktuigkundigen tot stand. In 1954 komt de RK Uitgebreide Technische School erbij, in 1958 de RK Vakschool St. Jozef, technisch onderwijs voor 'zwakbegaafden'.

Bron: Regionaal Archief Nijmegen & Huis van de Nijmeegse geschiedenis